Στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ δημοσιεύτηκαν οι νέοι κανονισμοί της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), οι οποίοι αποτελούν τις βασικές νομοθετικές της πράξεις.
Η νέα ΚΓΠ περιλαμβάνει υψηλότερες περιβαλλοντικές και κλιματικές φιλοδοξίες, ευθυγραμμισμένες με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τους νέους αγρότες.
Για τον ορισμό του νέου αγρότη πέραν του ηλικιακού ορίου των 40 ετών και της υποχρέωσης να είναι αρχηγός γεωργικής εκμετάλλευσης δίνεται έμφαση στο κριτήριο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Θα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστο 4 (δηλ. Επαγγελματική σχολή ή λύκειο) ή εάν είναι 2 (δηλ. απολυτήριο γυμνασίου) να συνοδεύεται επιπλέον με εκπαίδευση γεωτεχνικής κατεύθυνσης ή με αποδεδειγμένη άσκηση του επαγγέλματος του αγρεγράτη διάρκειας ισοδύναμης τριών συναπτών ετών.
Οι ενεργοί αγρότες θα είναι οι κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων που έλαβαν ενισχύσεις λιγότερες των 5.000 ευρώ, αλλά και εκείνοι που έλαβαν ενισχύσεις περισσότερες των 5.000 ευρώ, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις και προϋποθέσεις. Αυτές αφορούν στην εγγραφή τους στο Μητρώο Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων και την προσκόμιση στοιχείων σχετικά με την παραγωγή, όπως τιμολογίων αγοράς εισροών και πώλησης προϊόντων, από τις οποίες εξαρτάται και η καταβολή των επιδοτήσεων.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπερψήφισαν τους νέους κανονισμούς στις 23 Νοεμβρίου και στις 2 Δεκεμβρίου 2021 αντίστοιχα.
Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, επί του παρόντος συντάσσεται το λεγόμενο παράγωγο δίκαιο, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς την υλοποίηση της νέας ΚΑΠ. Η Επιτροπή θα εγκρίνει τις πλέον επείγουσες δευτερογενείς πράξεις πριν από το τέλος του έτους, ενώ οι υπόλοιπες αναμένεται να εγκριθούν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022.
Τα κράτη μέλη έχουν χρονικό περιθώριο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 για να υποβάλουν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ.
Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα σχέδια αυτά και θα υποβάλει τις παρατηρήσεις της στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της έξι μήνες για να εγκρίνει τα σχέδια με τις τυχόν αναθεωρήσεις των κρατών μελών, ώστε αυτά να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2023, ημερομηνία από την οποία θα αρχίσει να ισχύει η νέα ΚΑΠ, κατόπιν της μεταβατικής περιόδου. Σε διαβούλευση κατατέθηκε το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο της νέας ΚΑΠ.
Το Ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο της περιόδου 2023-2027 για τη νέα ΚΑΠ αποτελεί το βασικό κείμενο πολιτικής για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα και των αγροτικών περιοχών της χώρας. Στρέφεται δε σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για την ελληνική γεωργία και ευρύτερα τον αγροδιατροφικό τομέα που εδράζεται
α) στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας,
β) διασφαλίζει ένα δίκαιο γεωργικό εισόδημα στον παραγωγό και
γ) είναι προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής με μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της γεωργίας,
δ) παρέχει στον καταναλωτή ασφαλή και υγιεινά τρόφιμα.
Το παραπάνω περιλαμβάνεται στο κείμενο διαβούλευσης του στρατηγικού σχεδίου για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023 – 2027, που δόθηκε στην δημοσιότητα. Το Ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο της περιόδου 2023-2027 αποτελεί το βασικό κείμενο πολιτικής για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα και των αγροτικών περιοχών της χώρας.
Το Στρατηγικό Σχέδιο ενσωματώνει τη μεγάλη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) που αποφασίσθηκε μετά από έναν τριετή διάλογο μεταξύ Κρατών-Μελών (ΚΜ), Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωκοινοβουλίου που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2018 και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2021.
Βασικά σημεία της μεταρρύθμισης αποτελούν:
(i) η ενσωμάτωση των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) που αποτελεί την βασική αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει σαν στόχο να καταστεί η Ευρώπη με χρονικό ορίζοντα το 2050 η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος, επιτυγχάνοντας το στόχο για μηδενισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που αποτελούν την γενεσιουργό αιτία της κλιματικής αλλαγής,
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία συγκροτείται από μια σειρά φιλόδοξων στόχων που αφορούν σε όλους τους οικονομικούς τομείς με διακριτές αναφορές στη φυτική την ζωική παραγωγή και την δασοκομία.
– Η Κοινή Γεωργική Πολιτική ενσωματώνει πλήρως τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους που εκφράζονται στην Πράσινη Συμφωνία και εξειδικεύονται μέσω των στρατηγικών «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και την «Στρατηγική για την Βιοποικιλότητα»
– Με την ενίσχυση των περιβαλλοντικών υποχρεώσεων για τους γεωργούς για να λάβουν τις ενισχύσεις
– Με την ανάπτυξη νέων οικολογικών προγραμμάτων για το κλίμα και το περιβάλλον (οικολογικά προγράμματα) για την υλοποίηση των οποίων θα κατανέμεται υποχρεωτικά από τα Κράτη Μέλη ποσοστό τουλάχιστον 25% του προϋπολογισμού των άμεσων ενισχύσεων σε ετήσια βάση (Πυλώνας I)
– Με τη δέσμευση ποσοστού τουλάχιστον 35% των συνολικών πόρων για την Αγροτική Ανάπτυξη (Πυλώνας ΙΙ) για φίλο -περιβαλλοντικές δράσεις
– Προωθώντας μέτρα σημαντικής μείωσης της χρήσης συνθετικών λιπασμάτων φυτοφαρμάκων και αντιβιοτικών και την αύξηση των εκτάσεων της βιολογικής γεωργίας
– Συμβάλλοντας στην κυκλική οικονομία, στη μείωση της σπατάλης τροφίμων, στην προώθηση της βιο-οικονομίας μέσω της αξιοποίησης παραπροϊόντων/υποπροϊόντων της γεωργικής παραγωγής, στην αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην αύξηση της αποθήκευσης άνθρακα από τη γεωργία και τα δάση, στην προστασία του τοπίου και της βιοποικιλότητας.
(ii) Η κατάρτιση ενός ενιαίου προγραμματικού εγγράφου που περιλαμβάνει τους στόχους της χώρας για την περίοδο 2023-2027 που θα επιτευχθούν μέσω των παρεμβάσεων /μέτρων του πρώτου και δεύτερου Πυλώνα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (οι παρεμβάσεις άμεσων ενισχύσεων, οι παρεμβάσεις για την Αγροτική Ανάπτυξη και οι τομεακές παρεμβάσεις (οπωροκηπευτικά, ελαιόλαδο και επιτραπέζια ελιά, οίνος, μελισσοκομία).
(iii) Τη θέσπιση ενός νέου πλαισίου εφαρμογής της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής που βασίζεται στην επίτευξη συγκεκριμένων ποσοτικών στόχων ως προϋπόθεση για την απρόσκοπτη απορρόφηση των διατιθέμενων πόρων
(iv) Τη δέσμευση των Κρατών Μελών για τη μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι σύγχρονες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) τόσο στη γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή με την προώθηση της «γεωργίας ακριβείας» αλλά και στη διαχείριση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής με έμφαση στην ψηφιοποίηση, με στόχο την μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου και την απλούστευση των διαδικασιών
Η χρηματοδότηση: Το Στρατηγικό Σχέδιο για την ΚΓΠ 2023-2027 θα χρηματοδοτηθεί με πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της Ε.Ε. (Κοινοτικός Προϋπολογισμός) για την περίοδο 2021-2027 θα εισρεύσουν στην Ελλάδα συνολικά 19,362 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 14,529 δισ. € για τις Άμεσες Ενισχύσεις 4,021 δισ. € για την Αγροτική Ανάπτυξη και 440 εκατ. € για τα μέτρα αγοράς (τομεακά προγράμματα, στήριξη Μικρών Νησιών Αιγαίου). Συμπληρωματικά θα διατεθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης 365,3 εκατ. € για δράσεις ενίσχυσης του Πρωτογενή τομέα.
Την περίοδο 2023 – 2027 η Κοινή Γεωργική Πολιτική διαρθρώνεται γύρω από τρεις γενικούς στόχους που εξειδικεύονται σε εννέα ειδικούς και ένα οριζόντιο στόχο (Διάγραμμα 1). Οι στόχοι αυτοί σχετίζονται με τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και θα αποτελέσουν τη βάση επί της οποίας τα Κράτη Μέλη της ΕΕ θα καταρτίσουν τα Στρατηγικά τους Σχέδια (ΣΣ).\
Οι στόχοι αυτοί είναι:
• η εξασφάλιση δίκαιου εισοδήματος για τους γεωργούς
• η αύξηση της ανταγωνιστικότητας
• η εξισορρόπηση της ισχύος στην αλυσίδα τροφίμων
• η δράση για την κλιματική αλλαγή
• η προστασία του περιβάλλοντος
• η διατήρηση των τοπίων και της βιοποικιλότητας
• η ενθάρρυνση της ανανέωσης των γενεών
• η τόνωση των αγροτικών περιοχών
• η προστασία της υγείας και της ποιότητας των τροφίμων
• Ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα με την προώθηση και τη διάδοση της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης στη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές και την ενθάρρυνση υιοθέτησης τους.
https://www.ot.gr/2021/09/17/agro/se-diavouleysi-to-stratigiko-sxedio-tis-neas-kap/
Βασικά κεφάλαια του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027 αποτελούν:
• Η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης της ελληνικής γεωργίας και των αγροτικών περιοχών της (SWOT ανάλυση) για τον προσδιορισμό των πλεονεκτημάτων, αδυναμιών, ευκαιριών κα κινδύνων που αντιμετωπίζουν με βάση το περιεχόμενο της οποίας προσδιορίζονται και ιεραρχούνται οι ανάγκες τις οποίες θα αντιμετωπίσουν οι παρεμβάσεις του Στρατηγικού Σχεδίου3
• Η περιγραφή των παρεμβάσεων, το χρηματοδοτικό πλάνο (χρηματοδοτικοί πίνακες) και το πλάνο των επιδόσεων (τιμές στόχοι των κοινών δεικτών αποτελέσματος)
• Η περιγραφή του Γεωργικού Συστήματος για τη Μεταφορά Γνώσης και Καινοτομίας (AKIS) Το Στρατηγικό Σχέδιο υπόκειται σε εκ των προτέρων αξιολόγηση και συνοδεύεται από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Green Officer 