Σημαντικές για κάθε επιδημία είναι οι οδοί μετάδοσης του μολυσματικού παράγοντα. Όσο αφορά τον COVID-19 η τυπική παραδοχή είναι πως μεταδίδεται μέσω 2 κυρίως οδών: μέσω μεγάλων σταγονιδίων (σταγονίδια/σωματίδια που παράγονται όταν φτερνιζόμαστε, βήχουμε ή μιλάμε) και μέσω επαφής με επιφάνειες. Η COVID-19 είναι δηλαδή μία αερογενής λοίμωξη που μεταδίδεται, όχι μόνο με τα σταγονίδια του βήχα ή της ομιλίας, αλλά ακόμα και με την απλή εκπνοή. Ο κορωνοϊός διατηρείται στον αέρα επί αρκετά λεπτά αφότου ο μολυσμένος φορέας εγκαταλείψει τον χώρο και ταξιδεύει σε αρκετή απόσταση. Όμως τον τελευταίο ενάμιση χρόνο δαπανάμε τον πιο πολύ χρόνο και χρήμα πλένοντας, καθαρίζοντας και απολυμαίνοντας επιφάνειες, αντικείμενα και τα χέρια μας, ελπίζοντας ότι έτσι προστατευόμαστε από τον κορωνοϊό. Η αλήθεια όμως διαφέρει. Η λοίμωξη είναι αερογενής. [3]
Εικόνα 1 . Ο ΠΟΥ παρουσίασε τους μηχανισμούς μετάδοσης με σταγονίδια COVID-19 SARS CoV-2 (με σκούρο μπλε χρώμα). Το ανοιχτό μπλε χρώμα παρουσιάζει τον αερογενή μηχανισμό μετάδοσης (εικόνα του Francesco Franchimon).
Μελέτες που εκπονήθηκαν από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) υποδεικνύουν ότι η πιθανότητα μετάδοσης της COVID-19 από μολυσμένη επιφάνεια είναι σπάνια, περίπου μία στις 10 χιλιάδες. Παρόλα αυτά εξακολουθούμε να απολυμαίνουμε «σχεδόν εμμονικά» ό,τι βρούμε μπροστά μας. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτή η εμμονή με την καθαριότητα αποδείχθηκε σχετικά επωφελής εκεί που απουσίαζαν παραδοσιακά οι πρακτικές του λεγόμενου «βαθύ καθαρισμού» – Deep Cleaning.
To βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS), εκτιμά ότι αυτή η διαρκής ενασχόληση με την καθαριότητα δημιουργεί μία παραπλανητική αίσθηση ασφαλείας, άποψη την οποία συμμερίζεται και το CDC.
Ο κάθε Οργανισμός και Επιχείρηση μπορεί να αναλάβει την ευθύνη των αποφάσεών τους σχετικά με τους κινδύνους έναντι μίας πιθανής λοίμωξης COVID-19, μόνο εφόσον οι επιλογές του βασίζονται στα επιστημονικά δεδομένα. [1]
Λόγω της προβολής της υγιεινής ως μέτρου αποτροπής της COVID-19, ο κόσμος δεν λαμβάνει ορθές στρατηγικές αποφάσεις, δεν μεριμνά για τον καλό εξαερισμό των χώρων ούτε επενδύει σε συστήματα απολύμανσης του αέρα, αλλά απολυμαίνει τα χέρια του και γενικά ό,τι βρει μπροστά του. Σε ένα εστιατόριο π.χ, ο ελεγκτής της εφαρμογής των μέτρων προστασίας αλλά και ο κάθε πολίτης που προβαίνει σε καταγγελίες αντί να ασχολείται με το πόσα μπουκάλια αντισηπτικού υπάρχουν στο τραπέζι, ίσως θα έπρεπε να απασχοληθεί με την ποιότητα του εξαερισμού.
Αναμφίβολα, τα υγρά αντισηπτικά και τα αντιμικροβιακά σαπούνια (και όλα τα στερεά υποστηρικτικά που τα συνοδεύουν) που με τέτοια θέρμη συνιστούν διάφοροι, δεν είναι αβλαβή. Συμβάλλουν στην περιβαλλοντική ρύπανση και μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία μας ανάλογα με το επίπεδο ευαισθησίας μας. Καθημερινά δημιουργούνται ασθενείς με άσχημες δερματίτιδες και ερεθισμούς εξαιτίας της εμμονής με την υγιεινή των χεριών.
Γιατί, όμως, επιμένουμε σε αυτή την «τελετουργία της απολύμανσης», αφού πλέον γνωρίζουμε ότι δεν μας προστατεύει αποτελεσματικά από τον αερογενή κορωνοϊό, αλλά αντιθέτως και υψηλό κόστος έχει και σε κάποιους ανθρώπους προκαλεί προβλήματα υγείας; Γιατί είναι ένας τρόπος να ανακουφίσουμε τη μεγάλη αγωνία που νιώθουμε. Η εμμονική υγιεινή σε κάνει να νιώθεις πιο ασφαλής, παρότι αυτό δεν συμβαίνει.
Τι παραπάνω μπορούμε να κάνουμε για αυτήν την αερογενή λοίμωξη; Επένδυση στη σωστή συντήρηση και αναβάθμιση των συστημάτων φιλτραρίσματος αέρα. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, τα καθαριστικά αέρα και τα φίλτρα HVAC μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των αερομεταφερόμενων προσμείξεων, συμπεριλαμβανομένων των ιών σε ένα κτίριο ή σε μικρό χώρο. Από μόνος του, ο καθαρισμός ή το φιλτράρισμα του αέρα δεν είναι αρκετός για την προστασία των ανθρώπων από το COVID-19. Όταν χρησιμοποιείται μαζί με άλλες βέλτιστες πρακτικές που συνιστώνται από το CDC και άλλους οργανισμούς δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής αποστασιοποίησης και της χρήσης μάσκας, ο σωστός καθαρισμός (φιλτράρισμα) του αέρα η μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός αποτελεσματικού σχεδίου για τη μείωση των δυνατοτήτων αερομεταφερόμενης μετάδοσης του COVID-19 σε εσωτερικούς χώρους.
Τα καθαριστικά αέρα και τα φίλτρα HVAC έχουν σχεδιαστεί για να φιλτράρουν τους ρύπους ή τους ρύπους από τον αέρα που περνά από αυτούς. Ο καθαρισμός και το φιλτράρισμα του του αέρα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των αερομεταφερόμενων ρύπων, συμπεριλαμβανομένων των σωματιδίων που περιέχουν ιούς. Τα φορητά καθαριστικά αέρα (επίσης γνωστά ως καθαριστές αέρα) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα όταν δεν είναι δυνατός ο πρόσθετος εξαερισμός με εξωτερικό αέρα χωρίς να διακυβεύεται η εσωτερική άνεση (θερμοκρασία ή υγρασία) ή όταν η εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υψηλή.
Προκειμένου ένα καθαριστικό αέρα να είναι αποτελεσματικό στην απομάκρυνση των ιών από τον αέρα, πρέπει να είναι σε θέση να αφαιρέσει μικρά αερομεταφερόμενα σωματίδια (στην περιοχή μεγέθους 0,1-1 um). Οι κατασκευαστές αναφέρουν αυτήν τη δυνατότητα με διάφορους τρόπους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υποδεικνύουν απόδοση απομάκρυνσης σωματιδίων για συγκεκριμένα μεγέθη σωματιδίων (π.χ. “αφαιρεί το 99,9% των σωματιδίων τόσο μικρά όσο 0,3 um”).
Πολλοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν το σύστημα αξιολόγησης Clean Air Delivery Rate (CADR) για να αξιολογήσουν την απόδοση του καθαριστή αέρα. Άλλοι υποδεικνύουν ότι χρησιμοποιούν φίλτρα σωματιδίων υψηλής απόδοσης (HEPA). Με την παρουσία τους “η μείωση των αερολυμάτων σε ένα κλειστό χώρο είναι τόσο μεγάλη που περιορίζεται σημαντικά η μόλυνση ακόμα και από έναν υπερμεταδότη”. Ο συνδυασμός των φίλτρων επίσης διασφαλίζει ότι από τον αέρα φιλτράρονται μικροσωματίδια αερολυμάτων διαμετρήματος 0,1 μέχρι 0,3 μικρομέτρων σε ποσοστό 99,995%. “Η συγκέντρωση αερολυμάτων σε ένα χώρο 80 τετραγωνικών περιορίζεται στο ελάχιστο. Κατά συνέπεια οι συσκευές καθαρισμού αέρα αποτελούν μια καλή λύση για την αντιμετώπιση του κινδύνου μετάδοσης του κορωνοϊού”.
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Γερμανικού κρατιδίου της Έσσης αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τις εν λόγω συσκευές. Σε ανακοίνωσή της τονίζει: “Το ζητούμενο είναι να ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ο αέρας σε κλειστούς χώρους για να αποφευχθεί μια μετάδοση του κορωνοϊού. Τίποτα δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει το άνοιγμα των παραθύρων, είτε στη δουλειά, είτε στο σπίτι, είτε στο σχολείο. Οι συσκευές καθαρισμού αέρα μπορούν ωστόσο να συμβάλουν σε ορισμένες περιπτώσεις στη μάχη κατά των αερολυμάτων”.
Εικόνα 2. Ο αέρας πρέπει να ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε κλειστούς χώρους για να αποφευχθεί μια μετάδοση του κορωνοϊού.
Για να επιλέξετε ένα καθαριστικό αέρα που φιλτράρει αποτελεσματικά τους ιούς από τον αέρα, επιλέξτε:
1) μια μονάδα που είναι το σωστό μέγεθος για το χώρο στον οποίο θα το χρησιμοποιήσετε (αυτό συνήθως υποδεικνύεται από τον κατασκευαστή σε τετραγωνικά πόδια – sq ft),
2) μια μονάδα που έχει υψηλό CADR για καπνό (έναντι γύρης ή σκόνης), έχει οριστεί ως μονάδα HEPA ή υποδεικνύει συγκεκριμένα ότι φιλτράρει σωματίδια στην περιοχή μεγέθους 0,1-1 um.
Στην περίπτωση εσωτερικών χώρων νοσοκομείων, ιατρείων, μαιευτηρίων, γηροκομείων και γενικά εκεί όπου διεξάγονται ιατρικές πράξεις ή υπάρχει ευπαθής πληθυσμός, το φιλτράρισμα / φίλτρανση του αέρα είναι υψίστης σημασίας για τον περιορισμό των λοιμώξεων. Ακόμα και η απλή χρήση απολύτων φίλτρων (ΗΕΡΑ) δεν είναι αρκετή για την προφύλαξη από τους παθογόνους μικροοργανισμούς καθώς αυτοί μπορούν να παραμένουν και να πολλαπλασιάζονται πάνω στα φίλτρα. Εκεί προτείνονται τύπου “Purifying/ Shield Air Scrubbers” φίλτρα με τα ακόλουθα στάδια:
- Προφίλτρανση για την κατακράτηση μεγάλων σωματιδίων
- Χημική φίλτρανση για την εξουδετέρωση αερίων ρύπων και οσμών αλλά και την καταστροφή βακτηριδίων και ιών
- Αντιμικροβιακή φίλτρανση (fiber) όπου με τη βοήθεια ιόντων χαλκού και αργύρου επιτυγχάνεται καταστροφή βακτηριδίων και ιών
- Φίλτρανση με φίλτρο (ΗΕΡΑ) για τον τελικό καθαρισμό του αέρα
Τα συστήματα αυτά έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα απέναντι στους ιούς SARS, τον ιό Η1Ν1 και τα αερογενώς μεταφερόμενα βακτήρια. Κατασκευάζονται σε διάφορα μεγέθη ανάλογα με την παροχή τους σε αέρα.
Επιπλέον, πρακτικές συμβουλές για την λειτουργία των κτιρίων:
- Αυξήστε την παροχή αέρα και τον εξαερισμό
Η γενική συμβουλή είναι να παρέχετε στους κλειστούς χώρους όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα εξωτερικού αέρα. Ο βασικός παράγοντας είναι η ποσότητα καθαρού αέρα ανά άτομο. Σε περιπτώσεις που μέσω διαφόρων τρόπων διαχείρισης έχει μειωθεί ο αριθμός των εργαζομένων δεν θα πρέπει αυτοί να συγκεντρώνονται σε μικρότερους χώρους αλλά να χρησιμοποιείται όλος ο διαθέσιμος χώρος και να διατηρείται η κοινωνική απόσταση (ελάχιστη απόσταση 2-3 μέτρα μεταξύ των ατόμων) ώστε να είναι και καλύτερα τα αποτελέσματα του εξαερισμού. Τα συστήματα εξαερισμού στους χώρους των τουαλετών θα πρέπει να λειτουργούν συνεχώς και να διασφαλίζεται ότι δημιουργείται υποπίεση ώστε να αποφευχθεί η οδός μετάδοσης κοπράνων-στόματος.
- Χρησιμοποιείστε περισσότερο τον αερισμό μέσω παραθύρων
Η γενική σύσταση είναι να αποφεύγουμε πολυσύχναστους και ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους. Στα κτίρια που δεν διαθέτουν μηχανικά συστήματα εξαερισμού συνίσταται να χρησιμοποιούνται τα παράθυρα (πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο ακόμα και αν προκαλεί κάποια θερμική δυσφορία). Σε αυτές τις περιπτώσεις τα παράθυρα αποτελούν το μοναδικό τρόπο να αυξηθούν οι εναλλαγές αέρα στο χώρο. Όταν κάποιος εισέρχεται σε έναδωμάτιο θα πρέπει να ανοίγει τα παράθυρα για 15 περίπου λεπτά (ειδικά αν το δωμάτιο είχε πρωτύτερα χρησιμοποιηθεί και από άλλα άτομα). Στα κτίρια που διαθέτουν μηχανικό εξαερισμό η χρήση των παραθύρων μπορεί να βοηθήσει για να ενισχύσει περαιτέρω τον εξαερισμό. Τα ανοιχτά παράθυρα στις τουαλέτες με μηχανικό εξαερισμό ενδέχεται να δημιουργήσουν ροή μολυσμένου αέρα προς άλλα δωμάτια. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο ισχύει τα παράθυρα στην τουαλέτα θα πρέπει να παραμένουν κλειστά. Εφόσον δεν επαρκεί ο εξαερισμούς στις τουαλέτες και απαιτείται το άνοιγμα παραθύρων είναι σημαντικό να παραμένουν ανοικτά τα παράθυρα και στους άλλους χώρους ώστε να δημιουργούνται διασταυρούμενες ροές.
- Η ύγρανση και ο κλιματισμός δεν έχουν πρακτικό αποτέλεσμα
Η σχετική υγρασία και η θερμοκρασία συμβάλλουν στη μετάδοση ιών σε εσωτερικούς χώρους καθώς επηρεάζουν την βιωσιμότητα του ιού, τον σχηματισμό σταγονιδίων και την ευαισθησία του βλεννογόνου των ατόμων που βρίσκονται στο χώρο. Η μετάδοση κάποιων ιών μπορεί να περιοριστεί με την αλλαγή της θερμοκρασίας και υγρασίας του χώρου. Στην περίπτωση του COVID-19 δυστυχώς δεν ισχύει καθώς οι κορονοϊοί είναι αρκετά ανθεκτικοί στις περιβαλλοντικές αλλαγές και είναι ευαίσθητοι μόνο σε πολύ υψηλές τιμές υγρασίας άνω του 80% και σε θερμοκρασίες άνω των 30oC τιμές που δεν είναι εφικτές ούτε αποδεκτές στα κτίρια για διαφορετικούς λόγους (πχ θερμική άνεση, μικροβιακή ανάπτυξη). Ο SARS-CoV-2 έχει αποδειχθεί πολύ σταθερός και απαιτείται έκθεσή του για 14 μέρες στους 4οC, για 1 ημέρα στους 37oC ή για 30 λεπτά στους 56oC ώστε να απενεργοποιηθεί. Σε δοκιμή που πραγματοποιήθηκε για την βιωσιμότητα του SARS-CoV-2 σε τυπικές συνθήκες, θερμοκρασία 21-23oC και σχετική υγρασία 65%, βρέθηκε ότι παρουσιάζει πολύ υψηλή σταθερότητα. Σε συνδυασμό με προηγούμενα στοιχεία σχετικά με τον MERS-CoV υπάρχουν στοιχεία ότι η αύξηση της υγρασίας έως 65% έχει μικρή έως μηδαμινή επίδραση στην σταθερότητα του ιού. Τα στοιχεία λοιπόν δεν δείχνουν ότι τιμές σχετικής υγρασίας 40-60% δεν μειώνουν την βιωσιμότητα του ιού, επομένως η ύγρανση δεν αποτελεί μέθοδο μείωσης της βιωσιμότητας του ιού. Τα μικρά σταγονίδια που μας ενδιαφέρουν (0,5-10 μικρά) εξατμίζονται γρήγορα σε οποιαδήποτε τιμή σχετικής υγρασίας. Το ρινικό σύστημα και το βλεννογόνο είναι πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις σε πολύ χαμηλά επίπεδα σχετικής υγρασίας 10-20%, και για αυτό το λόγο προτείνεται κάποια ύγρανση τον χειμώνα (σε επίπεδο 20-30%). Αυτή η περίπτωση δεν είναι τόσο σχετική με την περίπτωση του COVID-19 λόγω κλιματικών συνθήκων. Από το Μάρτιο και μετά αναμένονται τιμές σχετικής υγρασίας πάνω από 30% σε όλα τα Ευρωπαϊκά κλίματα χωρίς την χρήση ύγρανσης. Στα κτίρια λοιπόν που διαθέτουν κεντρικά συστήματα ύγρανσης δεν απαιτείται αλλαγή της ρύθμισής τους (συνήθως 25-30%). Την άνοιξη αυτά τα συστήματα δεν θα έπρεπε να λειτουργούν ούτως ή άλλως. Τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης μπορούν να χρησιμοποιηθούν κανονικά καθώς δεν υπάρχουν άμεση σύνδεση με την εξάπλωση του COVID-19. Συνήθως δεν απαιτείται ειδική ρύθμιση θερμοκρασίας στα συστήματα ψύξης-θέρμανσης. [2]
- Ασφαλής χρήση της ανάκτησης θερμότητας
Υπό συγκεκριμένες συνθήκες υπάρχει η πιθανότητα σωματίδια του ιού από τον αέρα απαγωγής να εισέλθουν πάλι στο κτίριο. Οι συσκευές ανάκτησης θερμότητας μπορεί να μεταφέρουν σωματίδια του ιού από τον αέρα απαγωγής στον αέρα προσαγωγής μέσω διαρροών. Για τα υπάρχοντα συστήματα, η διαρροή θα πρέπει να είναι κάτω από 5% και πρέπει να αντισταθμίζεται με την αύξηση αερισμού με εξωτερικό αέρα σύμφωνα με τον EN16798-3:2017. Συνίσταται η επιθεώρηση του συστήματος ανάκτησης θερμότητας συμπεριλαμβανομένης της μέτρησης διαφοράς πίεσης. Για την ασφάλειά του, το προσωπικό συντήρησης θα πρέπει να ακολουθεί τις τυπικές διαδικασίες ασφαλείας και να χρησιμοποιεί γάντια και μάσκα. Η μετάδοση σωματιδίων ιού μέσω των συστημάτων ανάκτησης θερμότητας δεν αποτελεί πρόβλημα στα συστήματα διπλού στοιχείου ή άλλες συσκευές που εξασφαλίζουν 100% διαχωρισμού του αέρα απαγωγής με τον αέρα προσαγωγής.
- Αποφυγή ανακύκλωσης του αέρα.
Συνιστάται να αποφεύγετε η ανακυκλοφορία αέρα κατά την πανδημία SARS-CoV-2. Κλείστε τα dampers (μέσω του συστήματος διαχείρισης κτιρίων BMS). Σε περίπτωση που αυτό οδηγεί σε προβλήματα με την ικανότητα ψύξης ή θέρμανσης του συστήματος, αυτό θα πρέπει να γίνει αποδεκτό καθώς είναι πιο σημαντική η πρόληψη μόλυνσης και η προστασία της δημόσιας υγείας από την θερμική άνεση. Μερικές φορές οι κεντρικές κλιματιστικές μονάδες και τα τμήματα ανακυκλοφορίας του αέρα είναι εξοπλισμένα με φίλτρα αέρα επιστροφής. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μείνουν ανοικτά τα dampers καθώς αυτά τα φίλτρα συνήθως δεν φιλτράρουν αποτελεσματικά τα σωματίδια ιών αφού είναι τύπου G4/M5 ή ISO coarse/ePM10 και όχι φίλτρα HEPA.
- Ο καθαρισμός των αεραγωγών δεν έχει πρακτικό όφελος.
- Η αλλαγή των εξωτερικών φίλτρων δεν είναι απαραίτητη
- Οι καθαριστές αέρα δωματίου μπορεί να είναι χρήσιμοι σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Οι καθαριστές αέρα δωματίου αφαιρούν αποτελεσματικά σωματίδια από τον αέρα και παρέχουν παρόμοιο αποτέλεσμα με τον εξαερισμό. Για να είναι αποτελεσματικοί θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον απόδοση φίλτρου HEPA. Οι συσκευές που χρησιμοποιούν ηλεκτροστατική αρχή φίλτρανσης (δεν είναι σαν τους ιονιστές δωματίου!) συνήθως δουλεύουν αρκετά καλά. Η ροή αέρα που περνά μέσα από τους καθαριστές είναι περιορισμένη επομένως ο χώρος που μπορούν να εξυπηρετήσουν είναι συνήθως μικρότερος από 10 m2. Αν κάποιος αποφασίσει να χρησιμοποιήσει καθαριστή αέρα (επισημαίνουμε και πάλι ότι η αύξηση του εξαερισμού είναι πιο αποδοτικό μέτρο) συνιστάται να τοποθετήσει την συσκευή κοντά στην ζώνη που ανασαίνει.
- Ο ειδικός εξοπλισμός καθαρισμού μέσω ακτινοβολίας UV στο ρεύμα αέρα προσαγωγής είναι επίσης αποτελεσματικό μέτρο καθώς σκοτώνει τα βακτήρια και τους ιούς αλλά αυτές οι λύσεις συνήθως χρησιμοποιούνται μόνο σε ιατρικές εγκαταστάσεις και κέντρα υγείας. [2]
Σύνοψη των πρακτικών μέτρων προστασίας για τη λειτουργία των κτιρίων:
1. Εξασφαλίστε τον εξαερισμό των χώρων με φρέσκο αέρα
2. Ρυθμίστε τον εξαερισμό στην κανονική ταχύτητα λειτουργίας 2 ώρες πριν την χρήση του κτιρίου και στην χαμηλή ταχύτητα 2 ώρες μετά τη χρήση του κτιρίου
3. Τις νύχτες και τα σαββατοκύριακα μην απενεργοποιείται τον εξαερισμό, αλλά λειτουργήστε τον στην χαμηλή ταχύτητα.
4. Εξασφαλίστε τον τακτικό αερισμό μέσω των παραθύρων (ακόμα και σε κτίρια με μηχανικό εξαερισμό)
5. Λειτουργήστε τον εξαερισμό της τουαλέτας αδιάκοπα
6. Αποφύγετε τα ανοικτά παράθυρα στις τουαλέτες για να διασφαλίσετε τη σωστή κατεύθυνση εξαερισμού
7. Συμβουλέψτε τους χρήστες του κτιρίου να χρησιμοποιούν το καζανάκι στις τουαλέτες με το καπάκι κλειστό
8. Ρυθμίστε τις κεντρικές κλιματιστικές μονάδες με ανακυκλοφορία σε λειτουργία με 100% εξωτερικό αέρα
9. Επιθεωρήστε τον εξοπλισμό ανάκτησης θερμότητας για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν διαρροές
10. Απενεργοποιήστε τα fan coils ή λειτουργήστε τα με τον ανεμιστήρα σε συνεχή λειτουργία
11. Μην τροποποιείτε τις ρυθμίσεις θέρμανσης, ψύξης και κατά πάσα πιθανότητα και ύγρανσης.
12. Μην προγραμματίζετε καθαρισμό αεραγωγών αυτή την περίοδο
13. Αντικαταστήστε τα φίλτρα εξωτερικού αέρα και απαγωγής αέρα με βάση το πρόγραμμα συντήρησης
14. Οι τακτικές εργασίες αντικατάστασης φίλτρων και συντήρησης θα πρέπει να εκτελούνται με μέσα προστασίας συμπεριλαμβανόμενης και της μάσκας.
Editor: Research: eesl greece
Πηγές:
[1] https://www.epa.gov/coronavirus/indoor-air-homes-and-coronavirus-covid-19
[3] Coronavirus disease (COVID-19): Health and safety in the workplace https://www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-19-health-and-safety-in-the-workplace
Green Officer 